Po Krzywej Wieży z burmistrzem Ząbkowic

To nie lada gratka dla miłośników zwiedzania. W najbliższą niedzielę, 31 lipca od godziny 9.30 do 17.30 po Krzywej Wieży oprowadzać będzie Marcin Orzeszek, burmistrz Ząbkowic Śląskich. - 31 lipca będę oprowadzał po Krzywej Wieży w Ząbkowicach Śląskich taka mała rola przewodnika - zapowiedział w mediach społęcznościowych burmistrz. 

Jak powtała Krzywa Wieża?

Do dziś nie wiadomo, kiedy dokładnie powstała Krzywa Wieża, ani też w jakim celu ją zbudowano. Jedna z wersji głosi, że jest ona pozostałością dawnego zamku, który miał istnieć tu jeszcze przed lokacją miasta o czym świadczyć może najniższa część wieży, zbudowana z kamienia do wysokości około 10 metrów. Część ceglana została przebudowana dopiero na przełomie XIV i XV wieku, równolegle z budową Kościoła p.w. św. Anny. Dawne wejście do wieży jest położone na poziomie I piętra. Do wnętrza budowli pierwotnie można się było dostać jedynie po drabinie lub zewnętrznych schodkach. Pomieszczenie wewnątrz budowli, znajdujące się na poziomie przyziemia, dostępne tylko od góry służyło jako loch głodowy. Obecnie znajduje się tu wystawa “Średniowieczna Izba Tortur i Więzienie w Lochu Głodowym”.

Inną koncepcję przedstawia niemiecki historyk i architekt Kurt Bimler. Twierdzi, że usytuowana w najniższym punkcie starego miasta wieża służyła jako brama miejska. Trzecia wersja podaje, że wieża została zbudowana jako miejska dzwonnica. Taką rolę pełniła ona zresztą od XV wieku aż do czasów II Wojny Światowej. W 1507 roku została połączona z Kościołem p.w. św. Anny za pomocą krytego ganku, który ułatwiał dzwonnikowi przemieszczanie się z kościoła do dzwonnicy. Pod koniec XVI wieku ganek rozebrano, ponieważ na skutek przechylenia budowli konstrukcja popękała i groziła zawaleniem. Nie wiadomo dokładnie, dlaczego wieża uległa pochyleniu. Powszechnie uważa się, że przyczyną mogły  być wstrząsy tektoniczne, które odnotowano na naszym terenie 15 września 1590 roku. Nie wyklucza się również, że przyczyną  było rozmoknięcie gruntu, które spowodowało osiadanie fundamentu.

Dlaczego wieża jest krzywa?

Istnieje także legenda tłumacząca pochyłość wieży. Opowiada o wydarzeniach z 1858 roku, kiedy to po wielkim pożarze miasta wykonano ekspertyzę fundamentów. Wyniki badań zadziwiły ekspertów. Na ich podstawie stwierdzono bowiem, że wieża od początku mogła zostać zbudowana pochylona. Ot, taka fantazja budowniczych, którzy chcieli, by Ząbkowice Śląskie posiadały wyjątkową i niepowtarzalną budowlę.  Ponoć jeszcze w XIX wieku w części wieży, która została strawiona przez wielki pożar, widniał napis wykonany ręką budowniczego: „Ich heiß Hohannes Gleiß, hab diesen Turm schieff gebaut mit Fleiß“. (Nazywam się Johannes Gleiß, wybudowałem tę wieżę krzywą z pilnością). Niestety, gdy po wielkim pożarze przebudowano górną kondygnację wieży, napis uległ zniszczeniu. Obecnie odchylenie wieży od pionu wynosi 2, 14 m. Warto dodać, że podczas pomiarów dokonanych w 1977 roku stwierdzono, że odchylenie wynosi 1, 98 m.               

W 1858 roku, podczas wielkiego pożaru miasta jej górna część uległa zniszczeniu. Po pożarze władze miasta miały zamiar zupełnie rozebrać obiekt, by jego ruiny nie zagrażały bezpieczeństwu sąsiednich domów. Ostatecznie jednak, po wykonaniu ekspertyzy budowlanej zdecydowano, że nadpalona część wieży zostanie odbudowana. Wtedy właśnie otrzymała zwieńczenie w kształcie jaskółczych ogonów.

Po odbudowie wysokość wieży wynosi 34 metry. Od strony południowej dobudowano również niewielką wieżyczkę ze spiralną klatką schodową. Prace zostały ostatecznie zakończone 11 października 1860 roku. Na kopule wieży umieszczono gałkę z krzyżem, w której złożono okolicznościowe pismo sporządzone przez ówczesnego proboszcza Johannesa Grundeya oraz medal wybity przez miasto po wielkim pożarze.

Obecnie Krzywa Wieża pełni funkcję punktu widokowego.  W grudniu 2007 roku  zakończył się gruntowny remont ścian zewnętrznych obiektu, dzięki któremu wieża odzyskała dawną świetność.