Jednym z najważniejszych urzędników w każdym samorządzie jest skarbnik. Musi on składać kontrasygnatę przy czynnościach prawnych, które mogą powodować powstanie zobowiązań majątkowych. A gmina Ząbkowice Śląskie od końca lipca skarbnika nie ma. Czy prace urzędu są sparaliżowane do czasu wyboru nowej osoby na to stanowisko?
Burmistrz Marcin Orzeszek dopiero w czwartek, 6 sierpnia, ogłosił nabór na wolne stanowisko kierownicze skarbnika gminy. Kandydaci mogli się zgłaszać do piątku, 28 sierpnia. Najwcześniej więc nowego skarbnika poznamy we wrześniu.
A co teraz? - pytamy ząbkowickich urzędników.
Przecież jest zastępca!
- W strukturze organizacyjnej Urzędu Miejskiego w Ząbkowicach Śląskich istnieje stanowisko zastępcy skarbnika, który pełni jednocześnie funkcję Kierownika Wydziału Finansów i Planowania - odpowiada nam sekretarz Justyna Giryn. - Zastępca skarbnika działa na podstawie udzielonego upoważnienia, w tym również do kontrasygnaty czynności prawnych powodujących powstanie zobowiązań pieniężnych gminy Ząbkowice Śląskie. Ponadto stosowne upoważnienie zostało udzielone również innemu pracownikowi Wydziału Finansów i Planowania na czas nieobecności skarbnika gminy oraz zastępcy skarbnika gminy. Wszystkie czynności w gminie realizowane są na bieżąco. Żadne czynności nie zostały wstrzymane.
Przy przetargu na udzielenie gminie Ząbkowice Śląskie kredytu długoterminowego w kwocie 15 114 141,24 zł urzędnicy umieścili upoważnienie z 25 kwietnia 2018 r., które udzieliła skarbnik Bożena Kasprzyk zastępczyni skarbnika Marii Grzesik.
Czy upoważnienie jest ważne?
Czy takie powierzenie może być dokonane przez byłą panią skarbnik?
- Nie, artykuł 53 ustawy o finansach publicznych mówi, że kierownik jednostki jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej. I to tylko kierownik jednostki może takie zadania powierzyć. Nie ma możliwości powierzenia zadań w zakresie zastępstwa skarbnika przez skarbnika. Jeżeli tak było, to było nieprawidłowo - mówi nam Lucyna Hanus, prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu. - Skarbnik nie ma kompetencji do powierzania swoich zadań jako skarbnika z kontrasygnowaniem umów innej osobie. Proszę zwrócić uwagę, że artykuł 54 tej ustawy mówi, że główny księgowy między innymi prowadzi rachunkowość, wykonuje dyspozycje środkami pieniężnymi, dokonuje wstępnej kontroli i tak dalej. Czyli reasumując, jeżeli skarbnik był jednocześnie głównym księgowym, to on mógł na podstawie swoich kompetencji powierzyć zadania, ale tylko z zakresu prowadzenia rachunkowości, czyli powiedzmy do kontroli dokumentów, do wprowadzania ich do system finansowo-księgowego. Natomiast wszystkie inne rzeczy, o których mowa w artykule 54, czyli wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi, dokonywanie wstępnej kontroli, kontrasygnowanie - to nie ma związku z ustawą o rachunkowości, tylko ma związek z gospodarką finansową i z ustawą o finansach publicznych. Tego typu zastępstwa mogą być powierzone wyłącznie przez kierownika jednostki.
Prezes RIO przyznała nam też, że ewentualne upoważnienia udzielone przez panią skarbnik wygasają po jej odwołaniu. Innego zdania są ząbkowiccy urzędnicy.
- W przedmiocie obowiązywania upoważnień udzielonych przez skarbnika do kontrasygnowania czynności określonych na podstawie art. 46 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym po jego odwołaniu zajmujemy stanowisko, iż upoważnienia udzielone przez skarbnika nie wygasają po jego odwołaniu. Powyższe oparte jest na wyjaśnieniach RIO w Szczecinie dnia 5 lutego 2019 r. - tłumaczy nam sekretarz Giryn. - Ponadto nie ma przeciwwskazań, by na umowie kredytowej kontrasygnatę złożyła osoba będąca zastępcą skarbnika w jednostce samorządu terytorialnego - taką opinię przedstawiła Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku. W wydanej 28 października 2019 r. opinii RIO wskazuje, że zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym oświadczenie woli w imieniu gminy, w zakresie zarządu mieniem składa jednoosobowo wójt albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca samodzielnie lub z inną upoważnioną osobą. Jeżeli dana czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, to wymagana jest kontrasygnata głównego księgowego budżetu lub osoby przez niego upoważnionej.
Rada powołuje, burmistrz upoważnia
- To jest sprawa związana z organizacją pracy w urzędzie - wyjaśnia z kolei prezes Hanus. - Zgodnie z przepisami powołać i odwołać skarbnika może wyłącznie organ stanowiący, czyli rada. Z przepisów ustawy o finansach publicznych, czyli artykułu 53 wynika, że kierownik jednostki, w tym przypadku wójt, burmistrz, prezydent, który jest jednocześnie kierownikiem urzędu, ma możliwość powierzenia określonych zadań w zakresie gospodarki finansowej pracownikom jednostki. W takich sytuacjach nietypowych, gdzie został odwołany skarbnik, a jeszcze nie ma innej osoby powołanej na to stanowisko, na podstawie artykułu 53 ustęp 2 określone zadania dotyczące gospodarki finansowej, w tym również związane z dokonywaniem kontroli wstępnej, czy też prowadzenia rachunkowości, o których mowa w artykule 54, czyli zadania głównego księgowego, odpowiednio skarbnika, który jest głównym księgowym budżetu, może powierzyć kierownik innej osobie. Patrząc na wykaz stanowisk, jakie są wymienione w biuletynie informacji publicznej gminy Ząbkowice Śląskie wynika, że takie zadania w ramach zastępstwa skarbnika, zostały powierzone pracownikowi, czyli wygląda na to, że osoba, która wykonuje w razie potrzeby w zastępstwie skarbnika określone zadania, w gminie jest. Jest także wyjaśnienie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Szczecinie z 7 kwietnia 2020 r. Tam chodziło co prawda o inną sytuację, dlatego, że skarbnik gminy jest, ale długotrwale nieobecny w związku z przebywaniem na świadczeniu rehabilitacyjnym. Izba analogiczne stanowisko zajęła, że w takiej sytuacji, gdzie skarbnik jest powołany, ale de facto nie ma go w pracy z uwagi na długotrwałą nieobecność, to także jedynym sposobem powierzenia zadań osobie innej, która będzie wykonywała przez określony czas przy długotrwałej nieobecności, czy tak jak w tym przypadku, braku skarbnika, jest właśnie ten artykuł 53 ustęp 2. Oczywiście warunkiem jest, że te obowiązki pełnienia zadań w okresie zastępstwa czy też w czasie nieobecności skarbnika, braku jego powołania, muszą być powierzone na piśmie i ta osoba, która to zadanie przyjmuje, musi potwierdzić przyjęcie tych zadań.
Konkurs tydzień po odwołaniu
Powołania i odwołania skarbnika dokonuje rada gminy, na wniosek wójta, czy więc w ogóle powinien się odbywać konkurs na to stanowisko?
- Poszukiwanie osoby na takie stanowisko, gdzie kandydat musi spełnić określone ustawowe wymogi plus jeszcze inne przepisy dotyczące obsadzania stanowisk kierowniczych w administracji - to ten nabór jest czymś normalnym. Chyba, że ktoś ma wcześniej kandydata i jest to uzgodnione. Tu wręcz przepisy mówią o dostępności ogółu osób, a zapewnienie takiego prawa może być tylko przez ogłoszenie naboru - wyjaśnia Lucyna Hanus.
Dlaczego konkursu na stanowisko skarbnika nie przeprowadzono wcześniej, tak aby móc go powołać z dniem 1 sierpnia? Przecież emerytura to nie jest coś niespodziewanego, na co nie można się odpowiednio przygotować. Tym bardziej w stosunku do tak ważnego pracownika, jakim jest skarbnik gminy.
- Pani Bożena Kasprzyk, skarbnik gminy Ząbkowice Śląskie, w dniu 30 lipca 2020 r. zwróciła się do burmistrza Ząbkowic Śląskich z wnioskiem o rozwiązanie stosunku pracy na mocy porozumienia stron z dniem 31 lipca 2020 r., w związku z przejściem na emeryturę. Zatem nie było możliwości wcześniejszego ogłoszenia naboru na wolne kierownicze stanowisko urzędnicze - odpowiada Justyna Giryn.
***
Kto udzieli gminie kredytu i kto podpisze umowę?
To jeden z ważniejszych przetargów dla gminy. Chodzi o niebagatelną kwotę - 15 114 141,24 zł.
Tyle właśnie za cenę 1 594 633,58 zł pożyczy Ząbkowicom konsorcjum trzech instytucji finansowych: Banku Polskiej Spółdzielczości SA II Oddział we Wrocławiu, Banku Spółdzielczego w Ząbkowicach Śląskich oraz Banku Spółdzielczego w Kłodzku. Oferta tego konsorcjum była jedyną, która wpłynęła w przetargu.
- Umowa zostanie podpisana przez zastępcę skarbnika, zgodnie z udzielonym upoważnieniem - mówi sekretarz Justyna Giryn.